چین خوردگی زمین از پدیده های ساختاری سنگ
يكي از معمولترين پديده هاي ساختاري سنگ ها، چین خوردگی زمین است كه اگر چه در سنگ هاي لايه اي به خوبي مشخص است، اما در حالت كلي، چين خوردگي در تمام انواع سنگ ها اتفاق مي افتد.
در صورتي كه طبقات بيشتر از حالت ارتجاعي خود تحت فشار قرار گيرند خمش و يا موج هايي در آنها ايجاد مي شود كه به آن چین خوردگی مي گويند.
علت چین خوردگی زمین ممكن است تابع عوامل مختلفي مانند تزريق مواد از زير، فشار ناشي از وزن مواد فوقاني و نيروهاي تكتونيكي جهت دار باشد.
ابعاد چين هاي حاصله در سنگ ها در مقياس وسيعي متفاوت است و طول موج چين از چند سانتيمتر تا چندين كيلومتر تغيير ميكند.
شکل 1 ساختمان عمومي يك چین خوردگی زمین را نشان مي دهد.
شکل 2 نحوه نمايش چين خوردگي را بر روي نقشه نشان مي دهد.
شکل 3 نمونه اي از رخنمون يك چين خوردگي در طبيعت را نشان مي دهد.
بروز چين خوردگي در سنگ ها، سبب ايجاد تغييرات ژئومكانيكي در آنها مي شود كه از جمله آنها مي توان به ايجاد درز و ترك در سنگ هاي مقاوم و نيز توسعه تنش های برشي در منطقه فشاري چين اشاره كرد.
در مورد سنگ های چين خورده، اغلب پديده تمركز تنش نيز اتفاق مي افتد و در مواردي كه ميزان اين تنش ها زياد باشد، ممكن است به هنگام حفر تونل، پديده انفجار سنگ را در پي داشته باشد.
وجود چين خوردگي در سنگ سبب كاهش مقاومت آن مي شود و در اثر احداث تونل ممكن است درز و شكاف هاي بيشتري را در سنگ سبب شود.
شكل 4 مثال هايي از تاثير چين خوردگي را در حفر تونل نشان مي دهد.
شکل 1- نماي عمومي يك چين و اجزا آن
شکل 2- نحوه نمايش چين خوردگي بر روي نقشه
شکل 3- رخنمون يك چين در طبيعت (مسير جاده تهران – چالوس)
شکل 4- وجود شرايط ناپايدار در سقف و ديواره تونل به علت درز و شكاف هاي ناشي از چين خوردگي
