با نکات مربوط به نمونه برداری از بتن آشنا شوید

در این نوشتار تصمیم داریم به نکات مرتبط با نمونه برداری از بتن بپردازیم. از آنجا که بتن امروزه نقش اصلی در ساخت و سازها در کشورمان دارد بایستی حتما از کیفیت بتن مصرفی با نمونه گیری از آن مطلع شد. با ما همراه باشید.

شکل 1 . نمونه برداری از بتن

پیشنهاد دانلود: ویرایش جدید مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان

مطابق مبحث نهم، در تواتر نمونه برداری از بتن باید به نکات زیر توجه نمود:

1 . نمونه برداری از بتن باید به طور کاملا تصادفی صورت گیرد. در نظر گرفتن هرگونه ضابطه خاص، از جمله شکل ظاهری بتن در نمونه برداری، زمان نمونه گیری، شرایط خاص جوی و نظایر این‌ها به عنوان ملاک نمونه گیری، موجب به دست آوردن نمونه هایی با شرایط ویژه خواهد شد. در این صورت مبانی آماری ضوابط پذیرش بتن مخدوش می‌شوند، و لذا قضاوت در مورد کیفیت بتن، صحت و عمومیت خود را از دست می‌دهد.

2 . نمونه های آزمایش را می‌باید درست پیش از ریختن، ترجیحاً در محل نهایی مصرف آن یعنی در محل قالب برداشت.

3 . در صورتی که حجم هر مخلوط بتن بیشتر از ۱مترمکعب باشد، توا‌تر نمونه برداری به ترتیب زیر خواهد بود:

• برای دال‌ها و دیوار‌ها و شالوده‌ها، یک نمونه برداری از هر ۳۰ مترمکعب حجم بتن یا هر ۱۵۰ مترمربع سطح بتن) هر کدام منجر به بیشترین تعداد نمونه برداری گردد).
• برای تیر‌ها و کلاف‌ها، در صورتی که جدا از قطعات دیگر بتن ریزی می‌شوند، یک نمونه برداری از هر ۱۰۰ متر طول.
• برای ستون‌ها، یک نمونه برداری از هر ۵۰ متر طول.

4 . در صورتی که حجم هر مخلوط بتن کمتر از ۱ مترمکعب باشد، می‌باید مقادیر مذکور در بندهای فوق را به تناسب کاهش داد.

5 . اگر به تشخیص دستگاه نظارت، در ساخت بتن، کنترل کیفیت مطلوبی وجود نداشته باشد و یکنواختی در ساخت بتن در نوبت های مختلف به نحو رضایت بخشی حاصل نشود، دستگاه نظارت می‌تواند مقادیر مذکور در بندهای فوق را کاهش دهد. بدین ترتیب تعداد نمونه‌ها به‌‌ همان نسبت بیشتر می‌گردد.

6 . مقادیر مذکور در بندهای فوق حداقل مقادیر نمونه برداری است. به عبارت دیگر می‌توان تعداد نمونه گیری را بیش از این مقادیر در نظر گرفت ولی کمتر از این مقادیر مجاز نیست.

شکل 2 – نمونه برداری از بتن

7 . هنگام تعیین حداقل تعداد نمونه برداری لازم در دال‌ها و دیوار‌ها، در محاسبه سطح دال و دیوار، فقط یک وجه آن‌ها را می‌باید در نظر گرفت.

8 . قطع نظر از حجم بتن ریزی، حداقل یک نمونه برداری از هر رده و از هر نوع بتن در هر روز الزامی است. لذا چنانچه در یک ساختمان، بتن هایی با رده های مختلف و طرح های اختلاط متفاوت به کار رود، حداقل یک نمونه برداری در هر روز برای هر یک از آن‌ها ضروری است.

9 . در هر ساختمان، قطع نظر از حجم بتن مصرفی در آن، حداقل شش نمونه برداری از هر رده بتن و از هر نوع بتن در کل ساختمان الزامی است.

10 . توصیه می‌شود نمونه برداری یک ساختمان بتنی بین اعضای مختلف آن و در طبقات مختلف ساختمان توزیع گردد.

در زیر با ذکر مثالی شما همراهان همیشگی گروه مهندسی فراعمران را با نحوه محاسبه تعداد نمونه گیری از بتن آشنا می سازیم:

مثال

ساختمانی به ابعاد ۱۵ × ۱۵متر مفروض است. شالوده از نوع رادیه به ضخامت ۸۰ سانتی‌متر، سقف از نوع دال دو طرفه به ضخامت ۲۰ سانتی‌متر و چیدمان ستون‌ها به صورت شکل زیر در ابعاد ۵۰×۵۰ سانتی‌متر و به ارتفاع ۴ متر است. اگر مدت اجرای بتن پی ۳ روز، بتن ستون‌ها ۳ روز و بتن سقف ۲ روز در نظر گرفته شود و بتن مصرفی از یک نوع باشد، تعداد آزمونه های مورد نیاز را تعیین نمایید؟

شکل 3 – پلان مثال

تعیین تعداد نمونه های مورد نیاز پی

پیشنهاد دانلود: ویرایش جدید مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان

مطابق مبحث نهم، برای شالوده، تعداد نمونه مورد نیاز برابر است با:

مطابق بند 9-10-8-2 مبحث نهم، تعداد نمونه های مورد نیاز بر اساس مدت اجرای بتن ریزی پی به ازای هر رده و از هر نوع بتن یک نمونه در نظر می‌گیریم: ۳ نمونه در نتیجه تعداد مورد نیاز برای پی ۶ نمونه در نظر گرفته می‌شود.

منبع: اصول نظارت ساختمان های فلزی، بتنی و سنتی