انواع خطوط خیابان و خط کشی پارکینگ و کاربرد آن ها
در این پست تصمیم داریم در مورد انواع خطوط خیابان که روزانه آن ها را در سطح معابر مشاهده می کنیم اطلاعاتی را در اختیار شما همراهان همیشگی گروه مهندسی فراعمران قرار دهیم. خط كشي هاي ترافيكي، معمول ترين و رايج ترين علايم و تجهيزات كنترل ترافيك مي باشند. آنها نقش هاي مختلفي را ايفا كرده و اهداف متنوعي دارند و در سه گروه وسيع طبقه بندي مي شوند:
- خط كشي هاي طولي
- خط كشي هاي عرضي
- نشانگرها و علائم راهنماي مسير
خط كشي هاي طولي و عرضي در سطوح سواره روها و با استفاده از مواد متنوعي به كار گرفته مي شوند. رايج ترين اين مواد، رنگ و مواد ترموپلاستيك هستند. خاصيت انعكاسي خط كشي ها نيز از طريق اضافه نمودن لايه نازكي از دانه هاي بسيار ظريف و كوچك شيشه اي به رنگ، حاصل مي شود تا در شب مشخص باشند. هنگامي كه اين مواد در داخل رنگ، قبل از استفاده مخلوط مي شوند، درگذر زمان و در اثر سايش لايه هاي رنگ بر روي آنها، حالت انعكاس پديدار مي شود. مواد ترموپلاستيك به صورت خود به خود خاصيت انعكاسي داشته و نيازي به مواد افزودني در آنها براي ديد در شب نيست.
در مناطقي كه بارش برف و برفروبي به عنوان يك مسأله مطرح نمي باشد، رنگ و يا مواد ترموپلاستيك را مي توان در كنار بازتاب هايي كه داراي خصوصيت انعكاسي مي باشند استفاده كرد. اين بازتاب ها قابليت تشخيص خط كشي ها توسط رانندگان را در شب افزايش مي دهند. اين بازتاب ها در هواي باراني نيز قابل مشاهده بوده و به آساني مستهلك نمي شوند. در مناطقي كه بارش برف و برفروبي پديدهاي رايج مي باشد، اين بازتاب ها در حين برفروبي آسيب مي بينند.
نشانگرها و علائم راهنماي مسير، اشياء منعكس كننده كوچكي هستند كه در محل مورد نظر نصب مي شوند. علائم راهنماي مسير بر روي پايه هاي سبك در كناره هاي راه نصب مي شوند تا به رانندگان كمك كنند كه موقعيت خود در جاده را در شرايط آب و هوايي نامعتدل كه خط كشي هاي استاندارد قابل رويت نيستند تشخيص دهند.
پیشنهاد مطالعه : آشنایی با ضوابط پارکینگ مسکونی و سایر پارکینگ ها
رنگ ها و الگوها
پنج رنگ در خط كشي هاي خطوط خیابان استفاده مي شوند: زرد، سفيد، قرمز، آبي، سياه. در حالت كلي اين رنگ های به کار گرفته شده در خطوط خیابان به صورت زير استفاده مي شوند:
- خطوط زرد، جريان ترافيك در جهات مقابل را از يكديگر جدا مي كنند.
- خطوط سفيد، مسيرهاي حمل و نقلي با جهات يكسان را از هم جدا كرده و در تمامي خط كشي هايعرضي نيز استفاده مي شوند.
- خطوط قرمز، مشخص كننده مسيرهايي هستند که بيننده خط كشي اجازه ورود و استفاده از آنها را
ندارد. - خطوط آبي، نشان دهنده محل هاي پارك خودروي معلولان است.
- خطوط سياه، در تقابل با ساير خط كشي ها بر روي آسفالت هاي روشن استفاده مي شوند. به منظورتأكيد بر الگوي خطوط، فضاي ميان خطوط زرد و سفيد با رنگ مشكي پر مي شوند تا قابليت تشخيص رانندگان را افزايش دهند.
خط ممتد، عبور عرضي را ممنوع مي كند. دو خط ممتد موازي در كنار يكديگر نشان دهنده ممنوعيت و محدوديت شديدتر مي باشد. خط مقطع نشان مي دهد كه عبور و گذر از آن خط مجاز است. خطوط مقطع نقطه نقطه، نشان دهنده امتداد ساير خطوط بوده و معمولاً در محل تقاطع ها استفاده مي شود.
عرض خطوط راهنمائي رانندگي معمولاً بين 4 تا 6 اينچ بوده و در خطوط عريض تر كه نياز به تاكيد بيشتري در آنها وجود دارد، عرض خطوط مي بايست دو برابر عرض خطوط معمولي باشد. خطوط مقطع معمولاً شامل قطعات خط 10 فوتي و فواصل 30 فوتي هستند. ابعاد مشابه با نسبت هاي مشابه در موارد ضروري مي توانند به منظور كنترل سرعت رانندگان و نشان دادن مسير استفاده شوند. خطوط نقطه نقطه معمولاً شامل قطعات خط 2 فوتي و فواصل 4 فوتي يا بيشتر هستند. دستورالعمل MUTCD، نسبت يك به سه را براي خطوط نقطه نقطه به عنوان حد بيشينه معين كرده است.
خط كشي هاي طولي
از دیگر خطوط خیابان ، خط هاي طولي هستند كه به صورت موازي با جهت حركت ايجاد مي شوند. بخش اعظم خط كشي هاي طولي را خط كشي وسط جاده ها، خط كشي جدا كننده خطوط ترافيك از همديگر و خط كشي نشان دهنده لبه روسازي تشكيل مي دهند. خطوط طولي ارائه دهنده راهنمائي هايي در مورد نحوي جاي گيري خودروها در طول مسير بوده و به عنوان عمومي ترين و اصلي ترين مشخص كننده جهت مسيرها عمل مي كند. مثالي كه در مورد اهميت اين خطوط مي توان بيان نمود، تغيير مسير در جاده هايي است كه به تازگي آسفالت شده اند و فاقد خطوط طولي مي باشند. رانندگان بدون كمك خط كشي هاي طولي نمي توانند مسيرها را بطور مرتب تشخيص دهند و در حقيقت ممكن است بطور نامنظم رانندگي كرده و با مشكلات فراواني روبرو شوند. خطوط طولي امكان جريان منظم و سازمان يافته خودروها و استفاده بهينه از عرض سواره رو را فراهم مي آورند.
- خطوط وسط
خطوط وسط زرد رنگ، از اهميتي بسيار برخوردار بوده و به منظور جداسازي جريان هاي ترافيك كه در جهت هاي متفاوت درحال حركت هستند استفاده مي گردد. در دستورالعملMUTCD، استفاده از خطوط وسط در تمام تسهيلات ترافيكي اجبار نشده است. استاندارد بكار رفته عبارت است از:
خط كشي هاي وسط مي بايست در سطح تمامي روسازي هاي معابر شرياني شهري و معابر جمع و پخش كننده اي كه عرض سواره رو 20 فوت يا بيشتر دارند و يا متوسط حجم ترافيك روزانه (ADT) آنها بيش از 6000 وسيله نقليه در روز است اجرا شوند. خط كشي وسط مي بايست همچنين بر روي تمامي خيابان هاي دو طرفه و جاده هاي داراي روسازي كه بيش از 3 خط ترافيكي يا بيشتر هستند اجرا گردد.
راهنمايي هاي بيشتر نشان مي دهد كه استفاده از خطوط وسط در خيابان ها و شريان هاي اصلي شهري كه داراي ADT به ميزان 4000 يا بيشتر هستند توصيه شده است. در مناطق برون شهري نيز كه ADT بيشتر از 3000 وسيله نقليه در روز است، استفاده ازخطوط وسط توصيه شده است. استفاده از خطوط وسط در جاده هايي كه عرض كمتر از 16 فوت دارند مي بايست با احتياط بسيار زياد انجام شود. چرا كه ممكن است تخطي ترافيك از مسيرهاي حركت افزايش يابد. در جاده هاي 2 خطه و 2 طرفه مناطق برون شهري، خطوط وسط معمولاً وظيفه هدايت و مرتب كردن جريان ترافيك را برعهده دارند. دو خط زرد رنگ ممتد در كنار هم نشان مي دهند كه عبور و تجاوز از اين خطوط از هر دو جهت ممنوع مي باشد. خطوط مقطع و ممتد كه در كنار هم واقع می شوند، نشان مي دهند كه از طرفي كه خط مقطع وجود دارد، عبور عرضي آزاد بوده و از طرف ديگر عبور ممنوع است.
استفاده و كاربرد های تخصصي ديگر نيز از خطوط خیابان با رنگ زرد وجود دارد. شكل 1- الف موارد استفاده از خطوط دوگانه مقطع زرد رنگ براي نشان دادن خطوط داراي جهت برگشت پذير در معابر شرياني را نشان داده است. تابلوگذاري متناسب و يا چراغ هاي كنترل خط، جهت حركت در اين خطوط را تعيين مي كنند. شكل 1- ب خطوط خیابان مورد استفاده براي گردش به چپ دو طرفه در شرياني ها را نشان مي دهد.
شكل 1 – خط كشي وسط با اهداف ويژه
- خط كشي خطوط ترافيكي
معمول ترين نوع خط كشي بين خطوط ترافيكي، خط كشي سفيد مقطع به منظور تفكيك خطوطي از ترافيك كه در جهت يكسان در حال حركت هستند مي باشد. استاندارد MUTCD استفاده از خط كشي بين خطوط را در تمامي آزادراه ها و جاده هاي بين ايالتي اجباري دانسته و براي تمامي جاده هايي كه داراي 2 خط يا بيشتر در جهت يكسان باشند توصيه مي كند. مقطع بودن خطوط نشان مي دهد كه گذر عرضي و عبور از روي اين خطوط مجاز مي باشد. وجود يك خط كشي ممتد بين خطوط، رانندگان را از تغيير خط منع مي كند؛ هر چند كه اين امر غير قانوني نيست. هر گاه تغيير خط ممنوع باشد، اين امر با 2 خط ممتد سفيد كه در كنار يكديگر اجرا مي شوند نشان داده خواهد شد.
- خط كشي لبه
خط كشي لبه سواره روي مسير نيز از ملزومات آزادراه ها، بزرگراه ها و جاده هاي برون شهري با عرض مسير حركت 20 فوت يا بيشتر و ADT برابر 6000 وسيله نقليه در روز يا بيشتر مي باشد. در جاده هاي برون شهري با ADT به ميزان 3000 وسيله نقليه در روز و مسير حركت با عرض 20 فوت يا بيشتر نيز اين خطوط توصيه شده اند. در صورت استفاده، خط كشي لبه راست به صورت يك خط منفرد و ممتد سفيد بوده و خط كشي لبه چپ بصورت يك خط منفرد و ممتد زرد اجرا مي شود.
- ساير خط كشي هاي طولي
دستورالعمل MUTCD گزينه هاي بسياري را در استفاده از خط كشي هاي طولي خطوط خیابان معرفي مي كند. براي اطلاعات بيشتر به دستورالعمل مراجعه كنيد. به علاوه در اين راهنما، استانداردها و توصيه هايي در مورد ساير انواع كاربرد اين نوع خط كشي ها شامل نواحي اتصال و انفصال خط كشي ها در آزادراه ها و ساير تسهيلات، موارد افزايش خط و نيز امتداد خط كشي ها در طول تقاطع ها ذكر شده است.
خط كشي هاي عرضي
نوع دیگری از خطوط خیابان ، خط کشی های عرضی هستند. آنچنان كه از نامشان پيداست، يك بخش يا كل مسير را قطع مي كنند. در صورت استفاده، تمامي خط كشي هاي عرضي به رنگ سفيد هستند.
- خطوط ايست
دستورالعمل MUTCD استفاده از خطوط ايست را اجباري نكرده است. در عمل، خطوط ايست قبل از خطوط عابر پياده و در نزديكي تابلو ايست استفاده مي شوند. درصورت استفاده، عرض اين خطوط مي بايست بين 12 تا 24 اينچ باشد و امتداد آن از تمامي خطوط ترافيكي عبور كند.
- خط كشي هاي عابر پياده
با وجود اينكه ترسيم خط كشي عرضي عابر پياده در دستورالعمل MUTCD الزامي نشده است، اما توصيه شده است كه اين خط كشي ها در تمامي تقاطع ها در جايي كه تقابل قابل توجهي بين جريان عابران پياده و وسايل نقليه وجود دارد ايجاد شوند. اين خطوط خیابان همچنين در نقاط تمركز وجود عابران پياده و در مكان هايي كه عابرين پياده قدرت تشخيص محل عبور خود را نداشته باشند استفاده مي شوند. عرض خطوط عابر پياده مي بايست 6 فوت و يا بيشتر باشد.
شكل 2 سه نوع خط كشي گذرگاه عابر پیاده را نشان مي دهد. رايج ترین نوع خط كشي عابر پياده كه مورد استفاده قرار مي گيرد، استفاده از دو خط موازي است كه با فاصله معين از هم قرار گرفته اند. خطوط هاشور سفيد رنگ نيز مي توانند در بين اين خطوط موازي رسم شده تا تمركز و تأكيد بيشتري در جريان سنگين عابران پياده به وجود آيد. استفاده از خطوط عرضي موازي نيز روشي ديگر براي خط كشي در شرايط سنگين بودن حجم عابران مي باشد.
اين دستورالعمل همچنين جزئيات خط كشي عابر پياده در تقاطع هاي داراي چراغ راهنمايي كه داراي فاز خاصي براي عبور عابر پياده هستند را بيان مي كند. براي دستيابي به اين جزئيات به متن دستورالعمل مراجعه نماييد.
شكل 2- خط كشي هاي مرسوم براي گذرگاه عابر
- خط كشي فضا هاي پارك
خط كشي فضا هاي پارك صرفاً عرضي نيستند، بلكه داراي عنصر هاي عرضي و طولي هستند. معمولاً خط كشي هاي پارك در قالب خط كشي عرضي طبقه بندي مي شوند، همان طور كه درMUTCD نيز اين امر رعايت شده است. خط كشي هاي محل پارك همواره جز خطوط اختياري در خطوط خیابان هستند و به عنوان مشوقي در جهت افزايش كارايي فضاهاي پارك استفاده مي شوند. چنين خط كشي هايي همچنين باعث جلوگيري از تخطي خودروها و پارك در داخل محدوده شير آتشنشاني، مناطق بارگيري، ايستگاه هاي تاكسي و ايستگاه هاي اتوبوس و ساير مناطق خاص كه پارك كردن در آنها ممنوع است مي شود. اين خطوط خیابان همچنين در شرياني هاي داراي پارك حاشيه اي مفيد هستند چرا كه آنها به وضوح خط پارك را مشخص مي كنند و آن را از خطوط رفت و آمد جدا مي كنند. شكل 3 انواع خط كشي هاي معمول براي محل هاي پارك را به تصوير مي كشد.
شكل 3- خط كشي هاي مرسوم براي فضاهاي پاركينگ حاشيه ای
توجه داشته باشيد كه انتهاي آخرين خط كشي فضاي پارك مي بايست حداقل 20 فوت از خط كشي نزديك ترين خط عابر پياده فاصله داشته باشد (30 فوت در رويكرد تقاطع هاي داراي چراغ راهنمايي).
- خط كشي هاي نشانه و كلمه
خطوط خیابان همچنین به صورت نشانه و کلمه نیز هستند. در دستورالعمل MUTCD تعدادي از كلمات و نشانه ها بصورت خط كشي توصیه شده اند تا به همراه تابوها و يا چراغ ها استفاده شوند. اين نشانه ها شامل پيكان هاي نشان دهنده محدوديت استفاده از خط هستند .اين پيكان ها به همراه تابلوها در مواردي كه يك خط مستقيم به تقاطع می رسد؛ تبديل به يك خط انحصاري گردش به چپ يا گردش به راست مي شود اجباري هستند. خط كشي هاي نوشتاري شامل كلمه (فقط) كه به همراه پيكان هاي استفاده از خط بكار مي رود و (ايست) كه به همراه خط ايست و تابلوي ايست استفاده مي شود مي باشد. عبارت (مدرسه) اغلب در محل عبور دانش آموزان و نواحي تمركز مدارس استفاده مي شود. دستورالعمل MUTCD داراي فهرستي از همه كلمات مجاز كه براي القاء احتياط و رساندن پيامي خاص در مواقع مورد نياز استفاده مي شوند؛ مي باشد.
منبع :
