کارشناسی مفهوم علمی ۲۶ دی ۱۳۹۶ زمان خواندن: ۳ دقیقه

آنچه از منهول فاضلاب و نیروهای وارد بر آن باید بدانید

در این پست می‌خوانید:

منهول (به معنی مجرای تأسیسات، محفظه کابل، دریچه نگهداری، محفظه بازرسی، اتاقک دسترسی یا فضای محدود) دریچه فوقانی و رویی تأسیسات زیرزمینی است که به عنوان نقطه دسترسی برای ایجاد اتصالات، نگهداری و مدفون کردن تأسیسات و سایر سیستم ها مانند فاضلاب، تلفن، برق، زهکشی و جمع آوری سیلاب و گاز استفاده می شود. انواع منهول هایی که در این نوشتار مورد بحث قرار می گیرند، عبارت اند از: منهول فاضلاب و منهول های زهکشی و جمع آوری سیلاب.

پیشنهاد دانلود : جزوه مهندسی آب و فاضلاب دکتر نائینی

شکل 1- منهول فاضلاب

موقعیت منهول فاضلاب

منهول های فاضلاب معمولاً در محل های زیر قرار دارند:

1 . محل تلاقی زهکش های سیلاب
2 . اتصالات بین زهکش های سیلاب با ابعاد مختلف
3 . جایی که زهکش سیلاب، تغییر جهت یا شیب می دهد.
4 . در مسافت های مستقیم طولانی

در مسافت های مستقیم طولانی در فواصل زیر از منهول فاضلاب استفاده می شود :

1 . برای لوله هایی با قطر کمتر از 600 میلیمتر، منهول هایی را در حداکثر فاصله 40 متر تعبیه کنید.
2 . برای لوله هایی با قطر بین 600 میلیمتر تا 1050 میلیمتر، منهول هایی را در حداکثر فاصله 80 متر تعبیه کنید.
3 . برای لوله هایی با قطر بیشتر از 1050 میلیمتر، منهول هایی را در حداکثر فاصله 120 متر تعبیه کنید.

علاوه بر موارد ذکر شده، منهول ها باید جایی قرار داده شوند که هنگام عملیات تعمیر و نگهداری، اختلال در ترافیک به حداقل برسد.

دسترسی به دریچه بازشوی منهول ها

ابعاد دریچه منهول ها برای دسترسی انسان نباید کمتر از 550 در 550 میلیمتر باشد. اگر نردبان شاغولی در یک منهول نصب شود، حداقل بازشو باید 675 میلیمتر در 675 میلیمتر باشد. ایجاد یک مسیر دسترسی برای انسان باید از خط مرکزی زهکش سیلاب در منهول های عمیق و در امتداد خط مرکزی زهکش سیلاب در منهول های کم عمق با عمق کمتر از 1.2 متر قرار داده شود.

شکل 2- دریچه منهول فاضلاب

پوشش مجراها

پوشش منهول ها باید به اندازه کافی قوی باشد تا بتواند بار زنده سنگین ترین وسیله نقلیه را که ممکن است از روی آن عبور کند، تحمل نماید. در شرایط مختلف آب و هوایی نیز باید بادوام باشد. پوشش های منهول نباید در جای خود تکان بخورند و به عبارتی نباید امکان حرکت برای آنها وجود داشته باشد.

پله های آهنی و نردبان شاغولی

پله های آهنی باید به نحوی ایمن در منهول نصب و فیکس شوند. این پله ها باید در یک راستا عمودی و با فاصله ای 300 میلیمتری نسبت به هم قرار گیرند. نردبان های شاغولی در منهول های عمیق تر از 4.25 متر استفاده می شوند. هنگام حمل وسایل یا تجهیزات به سمت پایین، ایمن تر و راحت تر این است که از نردبان استفاده کنیم.

شکل 3

نیروهای وارد بر شفت اطراف منهول

از آنجا که هر دو بار فشار جانبی زمین و فشار هیدرواستاتیک به صورت یکنواخت روی محیط پیرامون منهول توزیع می شوند، هیچ لنگری به مقطع منهول وارد نمی شود. از معادله زیر برای محاسبه فشار جانبی کل در یک عمق مشخص (H) استفاده می شود.

در رابطه بالا پارمترهای مختلف به شرح زیر است :

p : مجموع فشار هیدرو استاتیک و فشار زمین
Ws : وزن واحد مواد پر کننده
H : عمق مجرا
Ks = ضریب فشار زمین
i = زاویه اصطکاک داخلی خاک
Ww = وزن واحد آب

در روابط تئوری، فشار (P) به طور مساوی روی محیط پیرامون مقطع منهول وارد می شود. تنش فشاری در هر مقطعی از منهول دایره ای به واسطه معادله زیر محاسبه می شود.