آشنایی با زیرساز سیمان و گچ و کاربردهای آن ها

زیرساز سیمان و گچی را نمی توان المان های سازه ای دانست. عبارت زیرسازه معمولاً برای اشاره به انواع مختلفی از محصولات شامل پوشش های جاری شونده سیمانی و گچی استفاده می شود. تمرکز این مقاله بر زیرسازه هایی است که بین بستر کف و سطح تمام شده قرار دارند. از این لایه به منظور تسطیح و ایجاد چسبندگی بین دو لایه ذکرشده استفاده می شود. برای آشنایی با زیرسازهای سیمانی و گچی با ما همراه باشید.

اگرچه هر دو زیرساز سیمان و گچی دارای ویژگی های خود تراز شونده هستند اما عوامل بسیار دیگری در تصمیم گیری و تعیین گزینه مناسب تر، دخالت دارند. با داشتن اطلاعات کافی در خصوص پروژه و محدود کردن دامنه کاربرد، تعیین اینکه کدام زیرساز مناسب تر است یک روند نسبتاً ساده خواهد بود.

هنگامی که یک گزینه با وزن کم برای یک کف با یک ارتفاع مشخص، مد نظر باشد، مهم است که عمق فضایی که باید پر شود در نظر گرفته شود. به عنوان یک مهندس سازه، ممکن است از شما خواسته شود که بین نیازهای سازه ای و ملاحظات وزنی در یک پروژه تعادل ایجاد کنید. زیرساز سیمان و یا گچ ضخامت کمتری نسبت به بتن معمولی دارد و درعین حال دارای سطح مسطح تری برای اجرای پوشش نهایی کف هستند. این امر باعث می شود که گزینه های مناسبی برای پر کردن فضا و فراهم آوردن الزامات ضخامت را دارا باشند. در مواردی که نیاز است به ضخامت خاصی برسیم، می توان از یک زیرساز جایگزین با وزن کم علاوه بر سیستم کف استفاده کرد. یکی از این گزینه ها فوم پلی استایرن (EPS) است که یک ورق فشرده بسیار مقرون به صرفه و سخت است که برای پر کردن فضاهایی با عمق زیاد مناسب است. یکی دیگر از گزینه ها، پر کردن با گچ و سیمان است که این پوشش گچ و یا سیمان با دانه های سبک وزن مانند مهره های EPS، قبل از اینکه با آب در محل اجرا، مخلوط شوند و به صورت مایع در محل ریخته شوند، مخلوط می شوند. این سطح سبک، وزنی تا حدود 30 پوند در هر فوت مکعب (PCF) دارد و جایگزین مناسبی برای صفحات EPS وقتی که ضخامت بیشترین نگرانی را به همراه دارد، محسوب می شود. دلایل مختلفی وجود دارد که در آنها پر کردن با استفاده از گچ و سیمان ممکن است از EPS فوم مفیدتر باشد. زمان کمتری صرف تصحیح موجی بودن شدید لایه با یک محصول سبک وزن سیمانی در مقایسه با یک صفحه فوم می شود.

فوم EPS اتصال ضعیفی با لایه زیرین خواهد داشت درحالی که یک پوشش سبک وزن سیمانی با کف زیرین اتصال محکمی دارد. اگر لازم باشد کانال یا کابل پوشانده شود، یک پوشش سبک سیمانی ( زیرساز سیمان ) زمان کمتری صرف خواهد کرد، زیرا فوم باید با رسیدن به کانال یا کابل قطع شود و دوباره بعد از آن ادامه یابد. EPS نیاز به لایه پوشش دهنده با وزن بالاتر دارد که این وزن می بایست برابر یا بیشتر از 110 پاسکال بر فوت مربع قبل از کف سازی باشد (شکل 1). لایه کفپوش فوقانی گچی یا سیمانی، چگالی و مقاومت فشاری مورد نیاز برای پراکندگی بار نقطه ای فراهم می کنند.

شکل 1 . زیرسازه های سیمانی و گچی

به خاطر خواص خمشی چوب، کف پوش های مورد استفاده در زیر این سطوح چوبی باید توانایی مقاومت در برابر ترک خوردگی ناشی از حرکت را داشته باشند. زیرساز سیمان می توانند مقاومت فشاری نزدیک به بتن داشته باشد.

با توجه به اینکه معمولاً در ساخت از قاب های چوبی سبک استفاده می شود، مقاومت فشاری بالا اغلب موردنیاز نیست. با این حال، اگر کفپوش به مدت طولانی در معرض رفت و آمد زیاد (در حین ساخت) قرار گیرد، زیرساز گچ با کیفیت، می تواند مقاومت فشاری به اندازه 4500 پوند در هر فوت مربع داشته باشد و همچنین مقاومت بهتری در برابر ترک خوردگی نسبت به همتای سیمانی خواهد داشت.

اغلب نصاب های کفپوش با مشکلاتی مربوط به تراز سطح و یا مسائل مرتبط با کیفیت سطح در محل پروژه مواجه می شوند. معمولاً این افراد راه حل مقابله با این مشکل را پیدا می کنند. کشف این مشکل ممکن است نیاز به رفع شدن سریع داشته باشد. ترکیب مواد تشکیل دهنده زیرسازه های سیمانی مخلوط کاملاً همگنی را می سازند که با آب در محل پروژه ترکیب می شود. با توجه به ذاتی بودن ویژگی یکنواختی محصول و فشردگی کار، اجرای یک زیرساز سیمانی که خود صاف و هموار است، پیچیده نیست.

علاوه بر این، انواع مختلفی از زیرسازهای سیمانی وجود دارند که بخشی از آن ها شامل ترکیب آلومینات کلسیم هستند. آلومینات کلسیم به سرعت یک لایه مقاوم یکنواخت تشکیل می دهد که از ویژگی های آن سریع خشک شدن آن است. این لایه عملکرد قوی و خوبی در هنگام مواجه با رطوبت معمول یا عناصر خارجی در طول فرآیند ساخت و ساز دارد. این خواص، زیرسازهای سیمانی را برای پروژه هایی که حساس به زمان هستند و نیاز دارند که زمان انتظار برای تکمیل و نصب لایه نهایی زیرساز به میزان قابل توجهی کوتاه تر شود، ایده آل می سازد.

به طورمعمول، زیرساز گچ متشکل از گچ، شن و ماسه محلی و آب هست. مخلوط نهایی از طریق یک شیلنگ به داخل ساختمان منتقل می شود. افرادی که در اجرای این لایه نقش دارند، کیفیت آن را به صورت دوره ای چک می کنند تا از یکنواختی سطح اجرا شده اطمینان حاصل شود.

زیرساز سیمان ممکن است به دلیل هزینه های ناشی از عامل چسباننده و مواد افزودنی بسیار گران باشند. این امر تا حدی با افزودن شن و ماسه و سیلیس جبران می شود. با این حال هنوز هم این هزینه ها برای فضاهای بزرگ زیاد هستند، مگر اینکه عوامل دیگر استفاده از آنها را ضروری کنند.

در پروژه های بزرگ، زیرساز گچ می تواند جایگزین مناسب و مقرون به صرفه ای باشد. زیرساز گچ با کیفیت بالا درجه بالایی از مقاومت فشاری و در عین حال ضخامت کمی هم دارد (شکل 2).

شکل 2 . زیرسازه های سیمانی و گچی

اگر هدف صاف بودن مطلق باشد، دو گزینه وجود دارد :

1 . از کفپوش سیمانی می توان استفاده کرد. زیرسازه های سیمانی حاوی شن و ماسه سیلیسی ریزدانه هستند که به همین دلیل یک لبه با ضخامت کم و نازک حاصل می شود.

2 . از کفپوش گچی نیز می توان استفاده کرد اما بعد از خشک شدن باید آن را پوشاند. پوشاندن آن ضروری است، زیرا ترکیبات اضافه شده به زیرساز گچی نسبت به شن و ماسه سیلیسی درشت تر هستند.

هزینه بین یک زیرساز استاندارد و یک زیرساز سیمانی می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. شرایط پروژه شما تعیین خواهد کرد که کدام محصول برای استفاده مناسب تر است.

زیرسازه های سیمانی با هدف اولیه اینکه خودشان یکنواختی موردنظر را دارند طراحی می شوند. ترکیب این زیرسازه ها حاوی افزودنی هایی است که آنها را چسبناک تر می کند. این باعث می شود که مواد به خودی خود یکنواخت تر باشند. همین باعث می شود این زیرسازه ها برای کارهای نازک هم بسیار مؤثر باشند (شکل 3).

شکل 3 . زیرساز سیمان

زیرسازه های سیمانی و گچی دارای ویژگی های مشابهی در انتقال رطوبت هستند. هیچ یک از زیرسازه ها نمی توانند مانع عبور رطوبت شوند. با این حال، هر دو می توانند بر روی سیستم های عایق رطوبت، مانند عایق رطوبت اپوکسی نصب شوند؛ مانند بسیاری از زیرسازه های سیمانی، عایق رطوبت اپوکسی نیاز به آماده سازی کف، مانند شات بلاست و یا حذف آلاینده های سطحی دارند. با وجود اینکه زیرسازه های سیمانی و گچی شباهت های بسیاری با هم دارند، درک تفاوت های جزئی آنها این امکان را فراهم می آورد تا با اطمینان بتوانید بهترین راه حل برای هر پروژه را تعیین کنید.

پیشنهاد مطالعه : معایب گچ کاری در ساختمان و روش های ترمیم آنها 

منبع :

ترجمه مقاله تفاوت های کلیدی و کاربردهای عملی زیرسازهای سیمانی و گچی توسط عظیم مرادی، از مقالات تحلیلی ترجمه شده توسط گروه آموزشی 808