انواع خرابی آسفالت و دلایل ایجاد شدن آنها
در این پست ابتدا انواع خرابی آسفالت را برمی شماریم سپس هر یک را به اختصار توضیح می دهیم و دلایل ایجاد شدن آنها را بررسی می کنیم.
به طور کلی انواع خرابی آسفالت را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد :
- ترك هاي عرضي Transverse Cracking
- ترك هاي بلوكي Block cracking
- ترك هاي طولي Longitudinal Cracking
- ترك هاي سوسماري Aligator Cracking
- ترك هاي لبه Edge Cracking
- ترك هاي لغزشي Slippage Cracking
در ادامه هر یک از انواع خرابی آسفالت را به اختصار توضیح می دهیم :
ترك های عرضي
ترك هاي عرضي نوعي ترك انقباضي است كه غالباً در مناطق با تغييرات دمای زياد رخ مي دهند.
وقوع اين خرابي آسفالت عمدتاً به دليل افت درجه حرارت است.
بدين صورت كه با كاهش دما تنش كششي در مصالح روسازي ايجاد شده و افزايش اين تنش شكست روسازي را در پي خواهد داشت.
شکل 1 : ترک عرضی از انواع خرابی آسفالت
ترك های طولی
بروز اين نوع ترك اغلب تحت تأثير ترافيك مي باشد.
نيروي برشي افقي كه زير چرخ وسايل نقليه بر روي سطح روسازی اعمال مي شود باعث ايجاد تنش و كرنش كششي در جهت عمود بر حركت وسايل نقليه در روسازي مي شود و بروز ترك هاي طولي ناشي از همين تنش ها و كرنش های كششي است.
عدم اجراي صحيح درز طولي بين دو باند آسفالت و انعكاس ترك هاي لايه های زيرين روسازي به رويه هم مي توانند از علل به وجود آورنده اين نوع خرابي باشند.
شکل 2 : ترک های طولی از انواع خرابی آسفالت
ترك پوست سوسماری
وقوع اين خرابي نشانگر جابجايي زياد يك يا چند لايه زيرين روسازی در اثر بارگذاری و يا خستگي بيش از حد لايه رويه آسفالتي در اثر تكرار بارهای وارده است.
روسازي هاي آسفالتي كه بر روي بستر تراكم پذير با مقاومت كم و با قابليت شكل پذيری زياد احداث شده اند، همچنين لايه هاي اساس و زير اساس با تراكم كم مي توانند عامل بروز اين خرابي باشند.
شکل 3 : ترک پوست سوسماری
ترك بلوكی يا موزاييكی
ترك هاي بلوكي نوعي ترك به هم پيوسته هستند كه روسازي ها را به قطعات تقريباً مستطيلي شكل تقسيم مي كنند.
پيدايش ترك هاي بلوكي عمدتاً در اثر انقباض بتن آسفالتي (ترك انقباضي) و سيكل روزانه درجه حرارت (كه منجر به سيكل تنش – كرنش مي شود) به وجود مي آيد.
ظهور ترك هاي بلوكي بيانگر اين واقعيت است كه قير مصرفي در آسفالت به ميزان قابل ملاحظه ای سفت شده است.
ترك هاي بلوكي معمولاً ناشي از بارگذاري ترافيك نبوده و تنها تحت تأثير عوامل جوي مي باشند، لذا اين گونه ترك ها را در نواحي كه تحت بار ترافيك نبوده نيز مشاهده مي شوند.
شکل 4 : ترک بلوکی یا موزاییکی
ترك هاي لبه
ترك هاي لبه به موازات لبه خارجي روسازي و معمولا حدفاصل 30 تا 60 سانتيمتري از آن، امتداد پيدا مي كنند.
سير خرابي در اثر بارگذاري ترافيكي تسريع مي شود و علت آن فقدان پايداری و استقامت برشي خاك و يا مصالح كناره هاي روسازي راه است.
شکل : ترک لبه در آسفالت
ترك های لغزشی
ترك هاي لغزشي به ترك هاي هلالي شكل اطلاق مي شوند.
اين ترك ها هنگامي بوجود مي آيند كه ترمزگيري يا گردش چرخها باعث لغزيدن يا تغيير شكل قشر رويی روسازی شوند.
در واقع معمولاً هنگامي اتفاق مي افتد كه پيوستگي بين لايه رويه و لايه زير آن ضعيف است.
شکل 6 : ترک لغزشی یا هلالی
شن زدگي (هوازدگی)
طي اين نوع خرابي، دانه هاي روسازي دچار جداشدگي مي شوند.
علت اين خرابي كمبود قير در روسازي است.
مكانيزم هاي پيدايش ترك ها در روسازي هاي آسفالتی
حالت اول : در اين حالت ترك در اثر تغييرات درجه حرارت، انبساط و انقباض مصالح ايجاد و سپس در اثر تنش خمشي ناشي از بارگذاري و عبور ترافيك در لايه گسترش مي يابد.
حالت دوم : در اين حالت ترك در اثر تنش هاي نيروهاي برشي حاصل از بارگذاري و عبور ترافيك ايجاد و سپس در لايه گسترش مي يابد.
حالت سوم : در اين حالت ترك در اثر تنش های سطحي افقي بين چرخ و سطح روسازي حاصل از بارگذاري و عبور ترافيك ايجاد و سپس در لايه گسترش مي يابد.
ویرایش و انتشار : پرتال جامع مهندسی عمران – ucivil.ir
